Historie mniej znane związane ze śmiercią Chrystusa na krzyżu - św. Dobry Łotr Dyzma

Kim był Dobry Łotr? Opowieści biblijne

Według wykładni Kościoła, Dyzma (Dyzmas, Demas albo Titus),  był on pierwszym uznanym chrześcijańskim świętym. W związku ze świętami warto się przyjrzeć postaci ukrzyżowanego z Chrystusem jednego z dwóch rzeźimieszków,  Dobrego Łotra – św. Dyzmy i drugiego łotra Gestasa.

Dyzma jest przywoływany we wszystkich czterech Ewangeliach, gdzie znajduje się wzmianka 
o dwóch ludziach ukrzyżowanych wraz z Jezusem. Istnieją w nich jednak pewne rozbieżności. I tak w Ewangelii św. Mateusza obaj skazani mieli lżyć Chrystusa, jednak bardziej szczegółowo o Dobrym Łotrze wspomina tylko św. Łukasz ewangelista.

"Mt. [39] Jeden ze złoczyńców, których [tam] powieszono, urągał Mu: «Czy Ty nie jesteś Mesjaszem? Wybaw więc siebie i nas». [40] Lecz drugi, karcąc go, rzekł: «Ty nawet Boga się nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz? [41] My przecież − sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił». [42] I dodał: «Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa». [43] Jezus mu odpowiedział: «Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju»."

Świety Dobry Łotr Dyzma Ikona świętego
pochodząca z Moskiewskiego Kremla.
Domena publiczna. Źródło. Wikipedia

Imię Dyzma nie znajduje się jednak w żadnym z kanonicznych przekazów Kościoła, pojawia się jednak w apokryficznej Ewangelii Nikodema, zwaną także Aktami Piłata. Właśnie ten zapis uznany został przez Kościół za tekst zgodny z oficjalną wykładnią, mimo iż zachowane egzemplarze tekstu są datowane na IV wiek nasze ery, domniema się jednak, iż były one przepisywane na podstawie starszych pism, gdyż o istnieniu Akt Piłata wspominał w II wieku Justyn Męczennik.

Potwierdzeniem tej teorii miał być ówczesny zwyczaj, zgodnie z którym, każdy rzymski zarządca prowincji, miał obowiązek opisywać najważniejsze wydarzenia jakie miały miejsce na podległym mu terytorium.

Oto jak brzmiały w nim fragmenty dotyczące Dobrego Łotra Dyzmy w Aktach Piłata:

"(…) Następnie kazał podnieść Go na krzyż na miejscu, gdzie został zaaresztowany, a z nim dwóch łotrów, których imienia brzmią: Dyzma i Gestas. (…) Jeden zaś z łotrów, którzy byli zawieszeni, imieniem Gestas, rzekł do Niego: «Jeśli ty jesteś Chrystusem, wyzwól siebie i nas». Odpowiedział mu Dyzma i zgromił go, mówiąc: «Czy nie boisz się Boga ty, który jesteś ukarany tym samym wyrokiem? My bowiem słusznie i sprawiedliwie otrzymaliśmy to, co znosimy, ten natomiast niczego złego nie uczynił». Tak zgromiwszy swego towarzysza, rzekł do Jezusa: «Pamiętaj o mnie, Panie, w twoim królestwie». Odpowiedział mu Jezus i rzekł: «Zaprawdę powiadam ci, dziś będziesz ze mną w raju»."

Jednak jak widać, informacje na temat Dyzmy zawarte w powyższym fragmencie wnoszą niewiele więcej na temat Dobrego Łotra niż sama Ewangelia św. Łukasza. Postać Dyzmy odnaleźć można  również u Józefa z Arymatei w Opowiadaniu będących częścią cyklu Akt Piłata i brzmią  tak:

"Na siedem dni przed męką Chrystusa zostali przekazani namiestnikowi dwaj zasądzeni łotrzy z Jerycha. A wina ich jest następująca. Pierwszy z nich miał na imię Getas. Zabijał on mieczem wędrowców, innych nagimi puszczał, kobietom, które wieszał za kostki głową w dół, ucinał piersi, a sprawiało mu radość pić krew dzieci. O Bogu zupełnie zapominał, Prawem gardził i od początku był okrutny w podobnych sprawach. Natomiast powód winy drugiego był następujący: nazywał się Demas, pochodził z Galilei, posiadał zajazd, używał sobie na łupieniu bogatych, ubogim natomiast dobrze czynił, a choć był złodziejem, jak Tobiasz grzebał ciała ubogich. Rabował lud żydowski: ukradł księgę Prawdy z Jerozolimy, obrabował córkę Kajfasza, która była kapłanką świątynną i wykradł nawet tajemny depozyt złożony tam przez Salomona. Takie to były jego czyny."

Inne szczegóły na temat Dyzmy, poznajemy, czytając Ewangelię Dzieciństwa Arabskiej datowanej na VI wiek po Chrystusie, oparta ona była na Protoewnagelii św. Jakuba oraz Ewangelii Dzieciństwa św. Tomasza. W  tekście tym podane są szczegóły życia dwóch łotrów ukrzyżowanych z Jezusem. znależć zapisy  Ewangelię Dzieciństwa Arabskiej odnaleźć odnależć można również w Koranie

" stamtąd, doszli do krainy pustynnej. Słysząc, że jest to ziemia straszna, pomyślał Jusuf i Święta Pani Mirjam, by przejść przez tę krainę nocą. A kiedy szli, zobaczyli dwóch śpiących zbójów, a opodal grupę ich towarzyszy również pogrążonych we śnie. A tymi dwoma opryszkami, na których przypadkowo natrafili, byli Titus i Dumakus. [Obudziwszy się] powiedział Titus Dumakusowi: «Proszę cię, byś dał im wolną droga i aby nie dowiedzieli się o niczym nasi towarzysze». A gdy sprzeciwił się temu Dumakus, powiedział mu Titus: «Weź ode mnie czterdzieści drachm jako twój zastaw». I wręczył mu pas z trzosem, który miał na sobie, by [o wszystkim, co zaszło] milczał. 2. A kiedy odezwał się do niego: «Pan Bóg wspomoże cię swym błogosławieństwem i udzieli ci odpuszczenia grzechów». Wtedy Jezus rzekł do matki swojej; «Matko moja za trzydzieści lat w mieście Uraslim ukrzyżują mnie Żydzi, a razem z mną tych dwóch zbójców: Titusa po mojej prawej ręce, a Dumakusa po lewej. I po tym dniu Titus pójdzie przede mną do raju». Powiedziała Mirjam: «Niech cię Bóg przed tym broni»"

Czy banda Dyzmasa ocaliła Świetą Rodzinę?

Św. Dyzma jest tutaj nazwany Titusem. Warto wspomnieć, że inne z apokryficznych ewangelii dzieciństwa również wspominają o dwóch łotrach, którzy mieli należeć do jednej bandy. Getas [Dumakus] miał być spaczony złem już od dzieciństwa, natomiast Dyzma został do przestępczego zawodu przymuszony wbrew swojej woli. Zgodnie z przekazami spotkanie Jezusa z łotrami na Golgocie nie było pierwszym. Dyzma miał uratować Świętą Rodzinę przed bandą, gdy uciekała ona do Egiptu przed Herodem. Wersję jakoby Dyzma (Titus) ją napotkał podtrzymywał w swoich pismach również św. Augustyn.

Czy Dyzma mógł być mlecznym bratem Chrystusa?

W innych przekazach, np. w staroruskim apokryfie Legenda o drzewie Krzyża, figuruje nawet zapis, że Święta Rodzina spotkała Dyzmę i Getasa, gdy byli oni jeszcze dziećmi. Ich matka nie była w stanie karmić piersią obu synów, więc Maryja pomogła jej i karmiła Dyzmę. Zgodnie z tym podaniem Dobry Łotr miał więc być mlecznym bratem Chrystusa. Niestety, nigdzie nie mapotwierdzenia w inncyh zapisach lub spisanych przekazach na temat Dyzmy.

Rola Dyzmy z Teologii Zbawienia.

Rola św. Dyzmy w teologii katolickiej jak i w samej Teologii Zabwienia jest bardzo znacząca, gdyz właśnie przykład Dyzmy, daje nadzieję wszystkim katolikom, że nawet w godzinie śmierci,  każdy
człowiek, nawet najwiekszy łotr, może zostać rozgrzeszony a w konsewkwencji zbawiony, o ile
wyrazi on szczerą skruchę. Zatem nie kto inny jak Dyzma stanowi dla chrześcijan jedną z najważniejszych prawd wiary i pomnikową wręcz postać ukazującą bezmiar Bożego Miłosierdzia.

Również w Kościele Wschodnim np. u prawosławnych braci Św. Dyzma odgrywa bardzo ważną rolę
o czym świadczy może, choćby Symbol Wiary, prawosławnego krzyża bowiem, na którym widnieje dodatkowa belka symbolizująca owych dwóch skazańców. Jedno z jej ramion krzyża jest bowiem wzniesione ku górze (niebu) symbolizuje ono właśnie Dobrego Łotra Dyzmę (idącego ku Zbawieniu), a drugie ramię, skierowane ku dołowi (piekłu), które oznacza potępionego Gestasa.

PioFlo

Inne informacje na temat Św. Dobrego Łotra Dyzmy:

Św. Dobry Łotr Dyzma - patron dnia (26.03)