Modlitwą i postem...

Do św. Tomasza z Akwinu zawsze warto powracać. Ten Doktor Powszechny w niemal każdej istotnej sprawie przedstawiał niezwykle jasno i ściśle naukę katolicką.

Spytajmy więc świętego Tomasza czym jest post, który właśnie rozpoczynamy? Odpowiedzi pochodzą z niezwykłej książki „Katechizm według Summy Teologicznej św. Tomasza z Akwinu”. Dzieło to, napisane przez dominikanina, o. Tomasza Pegues’a, a oparte na największym dziele Akwinaty, przetłumaczył na język polski Michał Pełka, a fragmenty poniższe zamieszczamy tu za uprzejmą zgodą wydawcy wydania polskiego ‒ „Centrum Kultury i Tradycji Wiedeń 1683”.

Czym jest post?

Post jest pozbawieniem się tego, co normalnie jest potrzebne dla codziennego żywienia organizmu.

Czy nie jest to jednak niewłaściwe postępowanie?

Nie, wprost przeciwnie, post może być doskonałą rzeczą, gdyż służy poskromieniu władz pożądawczych oraz czyni ducha wolnym, tak by mógł on zajmować się sprawami Bożymi oraz pozwalał zadośćuczynić za grzechy.

Co jest potrzebne, by post był rzeczą dobrą i doskonałą?

Post musi być stale pod kontrolą roztropności, nigdy nie może narazić na szwank zdrowia oraz być przeszkodą w wykonywaniu obowiązków stanu.

Czy każdy człowiek, który jest w stanie używać rozumu, jest zobowiązany do postu?

Każdy człowiek, który jest w stanie używać rozumu, jest zobowiązany do pewnej formy postu oraz umartwienia, powiązanego z osiąganiem cnót w życiu moralnym. Inne jednak zasady odnoszą się do postów przepisanych przez Kościół.

Czym jest ten post przepisany przez Kościół?

Jest to specjalna forma postu określona przez Kościół i nakazana w pewnych dniach dla ludzi w określonym wieku.

Na czym polega ta specjalna forma postu?

Polega ona na tym, że można zjeść tylko jeden posiłek w ciągu dnia.

Czy jest jakaś konkretna godzina wyznaczona na ten posiłek?

Nie, gdyż można go zjeść zarówno w południe, jak i wieczorem.

Czy można jednak zjeść coś poza tym posiłkiem?

Tak, można zjeść mały posiłek nie do syta rano i wieczorem.

Kto jest zobowiązany przez Kościół do poszczenia?

Są to ochrzczeni chrześcijanie, którzy są pełnoletni i nie skończyli 60. roku życia (Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1252).

W jakich dniach jesteśmy zobowiązani do postu?

Są to Środa Popielcowa i Wielki Piątek. [Tekst oryginalny: Wszystkie dni Wielkiego Postu z wyjątkiem niedziel, środy, piątki i soboty Suchych Dni, wigilie Zesłania Ducha Świętego, Wniebowzięcia, Wszystkich Świętych i Bożego Narodzenia. Taki post obowiązywał jeszcze w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku]

Czy nie ma w Kościele przepisów, które odróżniają post od wstrzemięźliwości?

Tak, jest prawo zobowiązujące do wstrzemięźliwości od spożywania mięsa we wszystkie piątki w roku oraz w Środę Popielcową i Wielki Piątek (Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1251). [Tekst oryginalny: We wszystkie piątki, podczas całego Wielkiego Postu, w każdą sobotę aż do południa oraz w środy i soboty Suchych Dni]

Kto jest zobowiązany do zachowywania wstrzemięźliwości?

Są to wierni, którzy ukończyli 14 lat (Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1252).

Jaka wada jest przeciwna wstrzemięźliwości?

Jest to wada łakomstwa.

Czym jest łakomstwo?

Łakomstwo jest nieuporządkowaną skłonnością do picia i jedzenia.

Czy wada ta dzieli się na jakieś rodzaje?

Tak, gdyż ta nieuporządkowana skłonność w piciu i jedzeniu może dotyczyć rodzaju potraw i ich jakości, jak też ilości oraz sposobu ich przygotowania albo samego faktu przyjmowania pokarmu bez czekania na odpowiednią godzinę lub jedzenia ze zbyt wielką łapczywością.

Czy łakomstwo jest wadą główną?

Tak, łakomstwo jest wadą główną, gdyż dotyczy jednej z tych przyjemności, które w najwyższym stopniu prowokują człowieka do ulegania im.

Jakie są córki łakomstwa?

Są to tępota umysłu, jeśli chodzi o rozum, niestosowna wesołość, gadatliwość, błazeństwo i nieczystość.

Czy te wady są szczególnie szpetne i dlaczego wywodzą się one właśnie z łakomstwa?

Tak, te wady są szczególnie szpetne, gdyż skutkują pomniejszeniem używania rozumu albo nawet niemalże jego wyłączeniem. Wywodzą się one z łakomstwa, gdyż rozum pod wpływem jedzenia i picia jest jakby uśpiony przez tę wadę, przestaje czujnie kontrolować działania człowieka i z tego powodu dopuszcza się on niewłaściwych rzeczy.