Historia pomników wdzięczności

Dziś mija dokładnie miesiąc, odkąd wyszliśmy na ulicę, żeby zamanifestować dumę z tego, że jesteśmy Polakami. Już niebawem Boże Narodzenie, a ja wciąż wracam wspomnieniami do obchodów Święta Niepodległości.

11 listopada 2015r. uczestniczyłam wraz z moją rodziną w obchodach jednego z najważniejszych świąt dla współczesnej Polski i Polaków – Święta Niepodległości. Po uroczystej Mszy Świętej sprawowanej w intencji Ojczyzny, nastąpił przemarsz pocztów sztandarowych, władz miasta, delegacji i licznie zgromadzonych mieszkańców pod pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wartę honorową przy pomniku pełnili harcerze. Momentem kulminacyjnym uroczystości było złożenie wiązanek kwiatów, zapalenie zniczy i wspólne odśpiewanie tekstu "Roty".

Pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wyrzysku został ufundowany przez naszych przodków jako wotum wdzięczności za odzyskanie wolności przez Polskę po 123 latach zniewolenia. W odrodzonej II Rzeczypospolitej pomniki te nazywane są Pomnikami Wdzięczności. Fundowane były przez naród jako wyraz dziękczynienia za opatrznościową opiekę Serca Jezusowego nad naszym krajem w okresie zaborów i w cudowny sposób wróconą wolność ojczyźnie.

Oddawanie czci Najświętszemu Sercu Pana Jezusa było propagowane już przed wiekami, między innymi przez tak wielkich świętych jak: Bonawentura, Katarzyna Sieneńska, Franciszek Salezy czy Jan Eudes.

Do rozpowszechnienia w świecie kultu Najświętszego Serca Pana Jezusa przyczyniła się święta Małgorzaty Maria Alacoque. To jej właśnie ukazał się Chrystus z Sercem na piersiach opasanym cierniową koroną, z którego wychodziły promienie miłości, a w ich centrum znajdował się krzyż.

Pierwsze święto Najświętszego Serca Pana Jezusa obchodzone było 20 października 1672 r. Papież Klemens XIII 6 lutego 1765 r. ustanowił Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa. Uroczystość na cały powszechny kościół rozszerzył papież Pius IX. Papież Leon XIII w encyklice "Annum sacrum" z roku 1899 zaproponował oddanie całego ludu bożego Sercu Jezusowemu. Nastąpiło to 11 czerwca tego samego roku. Papież Pius XI w encyklice z 8 maja 1928 r. "Miserentissimus Redemptor" - O powszechnym obowiązku wynagradzania Najświętszemu Sercu oraz papież Pius XII w encyklice z dnia 15 maja 1956 r. "Haurietis aquas" - O kulcie Najświętszego Serca Jezusa, podkreślali ogromną wagę i znaczenie tego kultu.

Ojczyzna nasza była zawierzana trzykrotnie Najświętszemu Sercu Pana Jezusa.  Pierwszy raz w roku 1920 przez biskupów polskich  na Jasnej Górze, następnie w roku 1921 w Krakowie. Ostatni  raz 28 października 1951 r., ponownie  przed tronem Królowej Polski na Jasnej Górze Zwycięskiej. Aktu intronizacji dokonał  osobiście Prymas Tysiąclecia, ksiądz kardynał Stefana Wyszyński w odniesieniu do objawień Rozalii Celakówny.

W odrodzonej Polsce pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa został ufundowany również przez mieszkańców Bydgoszczy. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 2 października 1932 r. przy placu Poznańskim. Stanął on jako dar dziękczynny za odzyskanie upragnionej niepodległości. Jego twórcami byli artysta rzeźbiarz Piotr Triebler oraz Teodor Gajewski. Pomnik tworzyła postać 2 metrowa Chrystusa błogosławiącego, ustawiona na 4 metrowym cokole. Uroczystość odsłonięcia pomnika dla Bydgoszczan stała się okazją do zamanifestowania swojego wielowiekowego przywiązania do postaw religijnych i patriotycznych.

Jednym z najokazalszych Pomników Wdzięczności powstałych w wolnej Polsce był niewątpliwie Pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa w Poznaniu. Nazywany także pomnikiem Chrystusa Króla. Przybrał on monumentalną formę łuku triumfalnego. Inicjatorem jego powstania był wielki czciciel i propagator w Polsce Ostatecznych Czasów Najświętszego Serca Jezusowego ksiądz kardynał August Hlond. Ksiądz kardynał dokonał uroczystego poświecenia pomnika w Uroczystość Chrystusa Króla 30 października 1932 r. Podczas homilii powiedział: – Na tej ziemi, na której najpierw wzbił się Orzeł polski, w tym pięknym stołecznym mieście, naród stawia swój dokument dziejowy. Jest to dokument wdzięczności tego pokolenia, które cudu wolności było świadkiem.

Inskrypcja na pomniku w sposób jednoznaczny nawiązuje do widzialnego znaku zawierzenia kultowi Serca Jezusowego przez naszych przodków i brzmi:

"Sacratissimi Cordi - Polonia Restituta", Najświętszemu Sercu - Odrodzona Polska.

Święty Jan Paweł II na placu A. Mickiewicza w Poznaniu podczas spotkania z młodzieżą powiedział: – Odrodzona Polska skupiła się przy Sercu Jezusa, aby z tego źródła miłości ofiarnej czerpać siłę do budowania przyszłości ojczyzny na fundamencie Bożej prawdy, w jedności i zgodzie. Po wybuchu drugiej wojny światowej pomnik ten okazał się tak niebezpiecznym symbolem chrześcijańskiego i polskiego ducha, że został zburzony przez najeźdźcę na początku okupacji.

Taki sam los spotkał większość Pomników Wdzięczności w czasie trwania okupacji hitlerowskiej w Polsce. W wielu miastach i miasteczkach tak jak w Bydgoszczy, Szubinie czy Sępólnie Krajeńskim zostały one na nowo odbudowane przez potomnych. Nie mielibyśmy dziś Pomników Najświętszego Serca Pana Jezusa w Polsce, gdyby nie nasi pradziadowie. Oni to całkowicie zawierzyli zmartwychwstanie ukochanej ojczyzny Polski – Wszechmogącemu Bogu i wykazywali się niezłomną postawą wobec wynaradawiania narodu polskiego przez zaborców. Dzięki ich walce i bezkompromisowemu postępowaniu, możemy dzisiaj w III Rzeczypospolitej oddawać hołd i dziękować za dar wolności przed tak licznymi Pomnikami Najświętszego Serca Pana Jezusa zwanymi Pomnikami Wdzięczności.

I chociaż trwa adwent i przygotowania do Bożego Narodzenia, pamiętajmy wciąż o naszej ojczyźnie. Zawierzajmy ją Bogu, tak jak to czyniły przed wiekami minione pokolenia Polek i Polaków, słowami pieśni nieznanego autora: "Najświętsze Serce Boże Poświęcamy Ci Naszą ojczyznę, miasta i wioski, Nasze rodziny i nas samych, Serce Boże, Przyjdź Królestwo Twoje."

Magdalena Dróbkiewicz