Święty Bonawentura, biskup i doktor Kościoła - patron dnia (15.07)

 

 

 Bonawentura (Jan di Fidanza) urodził się w Bagnoregio koło Viterbo około 1218 r. Ojciec Jana był lekarzem. Rodzice obawiali się, o życie swego dziecka, gdyż było bardzo słabowite. Jego pobożna matka złożyła ślub, że jeśli ten wyzdrowieje to ona poświęci syna na służbę Bożą. Podanie głosi, że matka przyniosła dziecko do św. Franciszka z Asyżu, który w natchnieniu miał powiedzieć: O, buona ventura! - co znaczy: O, szczęśliwa przyszłość! I tak miał zostać naznaczonym Jan.

 

Jan pierwsze nauki odbywał w konwencie minorytów w rodzinnym miasteczku. Po tym jak kończył szkoły średniej udał się na na studia filozoficzne na uniwersyt w Paryżu (1242-1248). Mając 25 lat, wstąpił do zakonu franciszkanów. Otrzymał właśnie owe imie zakonne Bonawentura - od słów, jakimi przywitać miał go wiele lat wcześniej św. Franciszek z Asyżu. Po zakończeniu nowicjatu studiował teologię w Paryżu (1243-1248) pod kierunkiem słynnych franciszkańskich teologów: Jana z La Rochell, Aeleksandra z Hales, Wilhelma z Overnii. Po uzyskaniu stopnia magistra studiował jeszcze trzy lata (1248-1251), a równocześnie wykładał Pismo święte i Sentencje Piotra Lombarda. Bonawentura, myśliciel i orator stoczył w tym też czasie słowny i pisemny "pojedynek" z Wilhelmem z Saint-Amour i z Tomaszem z Yorku w obronie zakonów żebraczych (franciszkanów i dominikanów). Z tamtego czasu pochodzi też jego szczytowe dzieło
z zakresu teologii dotyczące Trójcy Świętej. Bonawentura zajmował się też  filozoficznym problemem poznania ludzkiego. W tej kwestii odszedł był od flozofii Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu, a znacznie zbliżył się myśli do Platona i św. Augustyna. W owym okresie działał również na naukowej wydając tom rozpraw, w którym odnaleźć można syntezę jego myśli teologicznej i filozoficznej.

Późniejsze lata Bonawentura spędził w charakterze wykładowcy po różnych klasztorach franciszkańskich. Jak bardzoi musiała imponować niezwykłą osobowość, wiedza, świętość jak
i zmysł organizatorski Bonawentury, niech świadczy o tym to, że na kapitule generalnej 2 lutego 1257 r. wybrany on został przełożonym generalnym zakonu mając wtedy zaledwie 39 lat. Wybór ten okazał się dla młodego wówczas zakonu opatrznościowym. Zakon przechodził wtedy bardzo trudny czas.Działały wtedy bowiem dwie zaciekle zwalczające się frakcje: gorliwych (zelantów), którzy byli za zachowaniem pierwotnej reguły Ojca Franciszka, oraz zwolennicy reguły łagodniejszej, możliwej do zachowania także przez przeciętnych, mniej zacnych członków. To jednak groziło rozluźnieniem. Bonawentura umiał wybrać "złoty środek", a przez swoje roztropne zarządzenia nadał zakonowi właściwy kierunek. Zakon miał również licznych zewnętrznych wrogów, patrzących nieprzychylnym okiem na liczne przywileje, dane mu od papieży. Jako przełożony Bonawentura umiał je obronić. Przez 16 lat swoich rządów (1257-1273) doprowadził zakon do niebywałego rozwoju. W roku 1260 ułożył pierwsze konstytucje jako wykładnię reguły św. Franciszka. W ten sposób przeciął wieloraką dotąd jej interpretację. Zakonem rządził z konwentu paryskiego. Rzadko jednak bywał na miejscu, gdyż musiał odbywać stale wizytacje: w Anglii (1258 i 1265), we Flandrii, czyli w dzisiejszej Belgii i Holandii (1253), w Niemczech i w Hiszpanii (1264) oraz we Włoszech (1262-1272). Dla tych zasług niektórzy historycy nazywają go drugim "Ojcem Zakonu".
Posiadał umiejętność łączenia życia czynnego i publicznego z bogatym życiem wewnętrznym. Miał wielkie nabożeństwo do Męki Pańskiej i ku jej czci układał przepiękne poematy. Głośno było o nim także na dworze papieskim. Dlatego to papież Grzegorz X w 1273 r. mianował go kardynałem oraz biskupem Albano pod Rzymem. Delegacja papieża z wiadomością o nominacji zastała go przy myciu naczyń kuchennych w klasztorze. Bonawentura musiał zrzec się urzędu przełożonego generalnego zakonu, aby oddać się wyłącznie sprawom publicznym. Towarzyszył papieżowi w podróży do Mugello koło Florencji, a w listopadzie 1273 r. udał się do Lyonu na sobór powszechny. Otrzymał zaszczytne wyróżnienie wygłoszenia przemówienia inauguracyjnego. Był szczęśliwy, że doszło do unii między Kościołem rzymskim a greckim, która jednak niebawem została zerwana.

Główny ciężar prac przygotowawczych do soboru spadł na barki Bonawentury. Wyczerpany tymi obowiązkami, zmarł 15 lipca 1274 r. podczas soboru w Lyonie. W pogrzebie wziął udział papież i wszyscy ojcowie soboru w liczbie 500 biskupów i ok. 1000 prałatów i teologów. Pogrzeb miał więc królewski. Papież wygłosił mowę pogrzebową ku jego czci. Jego ciało złożono najpierw w zakrystii kościoła św. Franciszka, a w roku 1450 w nowo wystawionej świątyni. Znaleziono wówczas język św. Bonawentury zupełnie nietknięty rozkładem, a nawet zaczerwieniony. Miał to być znak niezwykłego daru wymowy Bonawentury. Kronikarze notują, że tego dnia wielu chorych odzyskało zdrowie.
Bonawentura był jednym z najwybitniejszych teologów średniowiecza. Pozostawił po sobie wiele traktatów i dzieł teologicznych. Składają się na nie konstytucje, liczne traktaty i komentarze teologiczne, 440 kazań i wiele innych. Bonawentura stworzył własną szkołę teologiczną. Do najznakomitszych jego dzieł należą: Lignum vitae i Itinerarium mentis in Deum, jak też Illuminationes Ecclesiae. Bullę kanonizacyjną Bonawentury ogłosił Sykstus IV w 1482 roku, a papież Sykstus V ogłosił go doktorem Kościoła (1588). Św. Bonawentura jest patronem franciszkanów, matek oczekujących potomstwa, dzieci, robotników i teologów.

W ikonografii przedstawiany jest w habicie franciszkańskim z biskupim krzyżem na piersiach; jako kardynał w cappa magna; jako teolog nad pulpitem. Jego atrybutami są: anioł przynoszący mitrę, kapelusz kardynalski trzymany przez anioła lub leżący u stóp, księga, krzyż w dłoniach, drzewo Krzyża Świętego (jest to aluzja do traktatu Lignum vitae), zwój.