Św. Apostołowie Filip i Jakub - patron dnia (06.05)

 

Filip pochodził z Betsaidy znad Jezia Genezaret. Filip był uczniem Jana Chrzciciela. Powołany został przez Jezusa, został jednym z dwunastu apostołów a z powołaniem było to tak: 

Wzmianka, że Filip pochodził z Święci Apostołowie Filip i Jakub (miasta apostołów Andrzeja i Piotra), wskazuje, że wszyscy trzej Apostołowie znali się wcześniej, że znał go dobrze także św. Jan Apostoł, który te szczegóły w Ewangelii swojej przekazał. O powołaniu Filipa na Apostoła upewniają nas także katalogi, czyli trzy wykazy Apostołów, jakie nam pozostawiły Ewangelie (Mt 10, 3; Mk 3, 18; Łk 6, 14), gdzie Filip jest zawsze wymieniany na piątym miejscu. Filip jest czynnym świadkiem cudownego nakarmienia tłumów przez Pana Jezusa:

Filip musiał się cieszyć szczególnym zaufaniem Pana Jezusa, bo poganie właśnie jego proszą, aby im dopomagał w skontaktowaniu się z Chrystusem:

W czasie ostatniej wieczerzy Filip prosi Pana Jezusa, aby pokazał Apostołom swojego niebieskiego Ojca:

Zadane przez Filipa pytanie Jezusowi dało Mu okazję wytłumaczenia uczniom najintymniejszego związku, jaki w tajemnicy Trójcy Przenajświętszej istnieje pomiędzy Ojcem i Synem, to tyle co  znaleźć możemy w Piśmie Świętym. 

Euzebiusz pierwszy historyk Kościoła, powołując za Klemensem Aleksandryjskim, podaje, że św. Filip był w związku małżeńskim i miał dzieci. On też powołuje się na informację Polikratosa, biskupa Efezu, o córkach Filipa. Według tej relacji miał Apostoł zostawić trzy córki, które żyły bogobojnie w panieństwie. Euzebiusz pisze, że Filip miał cztery córki, które nazywa "prorokiniami", a które miały zażywać wielkiej czci w Kościele pierwotnym. Papiasz, biskup Hierapolis, znał je osobiście. Wspomniane informacje o córkach św. Filipa Apostoła są wszakże tak fragmentaryczne, że niektórzy współcześni hagiografowie są skłonni przypuszczać, że w tym wypadku tradycja pomieszała dwie osoby: św. Filipa Apostoła i św. Filipa diakona z Dziejów Apostolskich (Dz 6, 1-6; 8, 4-40), który miał być żonaty i mieć cztery córki.

Istnieją także dwa apokryfy: Dzieje Filipa i Ewangelia Filipa. Ze św. Filipem nie mają one żadnego związku, chociaż podszywają się pod jego autorstwo oraz świadków naocznych jego męki. Powstały one dopiero w wieku IV. Piszą one o wędrówkach apostolskich Filipa po krainie Partów i Helladzie oraz o różnych przygodach Apostoła, a wreszcie o jego męczeńskiej śmierci w Hierapolis. Opierały się one również na tym, co podawała pierwotna tradycja chrześcijańska, zatem mogą zawierać elementy prawdy. Ewangelia Filipa jest dziełem gnostyków, którzy pod imieniem Apostoła chcieli rozpowszechnić swoje heretyckie błędy.
Filip miał apostołować również w Scytii - a więc w okolicach Donu i Dniepru. Byłby to więc pierwszy Apostoł Słowian. Potem miał przenieść się do Frygii (Mała Azja) i w jej stolicy, Hierapolis, ponieść męczeńską śmierć za panowania Domicjana (81-96) przez ukrzyżowanie, a potem ukamienowanie. Według świadectw greckich wraz ze św. Filipem miała być pochowana w Hierapolis również jego siostra Marianna i dwie córki Apostoła.

 

 Św. Filip jest patronem Antwerpii oraz pilśniarzy i czapników.

W ikonografii św. Filip przedstawiany jest z krzyżem, z pastorałem, ze zwojem. Czasami trzyma w ręku kamienie - znak męczeństwa. Towarzyszy mu anioł.

 

 

Jakub, zwany Mniejszym lub Młodszym (w odróżnienieniu od innego

Apostoła Jakuba, zwanego także Starszym -  "starszeństwo" oznaczało kolejność dołączenia do grona Apostołów).
ŚW. Jakub Mniejszy był synem Kleofasa (Alfeusza) i Marii (Mk 15, 40), rodzonym bratem św. Judy Tadeusza, krewnym Jezusa.

 

W katalogach Apostołów wymieniany jest na jednym z ostatnich miejsc - co oznacza, że przyłączył się do grona Apostołów najpóźniej. Pochodził on z Nazaretu. Matką Jakuba była Maria (spokrewniona ze św. Józefem), a jego ojcem był Alfeusz, zwany również Kleofasem (Mk 3, 18; Łk 6, 15; Mt 10, 3; J 19, 25). Jakub był rodzonym bratem św. Judy Tadeusza. Pisze o tym wyraźnie w swoim Liście i tym się chlubi: "Juda, sługa Jezusa Chrystusa, brat zaś Jakuba" (Jud 1). Także Łukasz nazywa Judę "Jakubowym", czyli bratem Jakuba (Łk 6, 16; Dz 1, 13). Jakub Młodszy i św. Juda mieli jeszcze jednego brata, Józefa. Pisze jasno o tym św. Marek: "Były tam również niewiasty, które przypatrywały się z daleka, między nimi Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba Mniejszego i Józefa" (Mk 15, 40). Tak więc braćmi byli dla siebie: Jakub, Juda i Józef.

 

Po zmartwychwstaniu Jezusa, Apostoł Jakub wyróżniał się wśród nich  jako przewodniczący gminy chrześcijańskiej w Jerozolimie. Kiedy św. Piotr został uwolniony przez anioła z więzienia, to on każe
o tym powiedzieć Jakubowi (Dz 12, 17). Na soborze apostolskim św. Jakub zabrał głos zaraz po Piotrze i wpłynął na to, że św. Paweł mógł dalej pełnić swoją misję wśród pogan i nie musiał narzucać poganom przepisów prawa Mojżeszowego (Dz 15, 13-21). Gdy św. Paweł po raz ostatni na Zielone Święta przybył do Jerozolimy (rok 57), św. Jakub przyjął go życzliwie (Dz 21, 17-26) i wyraził radość z jego sukcesów. Dla jego wszakże bezpieczeństwa proponuje św. Pawłowi, aby poddał się pewnym przepisom, które go obowiązywały jako Żyda.

 

O tym, jak wielkie poszanowanie miał św. Jakub u pozostałych Apostołów, świadczą o tym: Listy św. Pawła. Apostoł Narodów pisze w Liście do Koryntian, że Chrystus po swoim zmartwychwstaniu pokazał się również Jakubowi (1 Kor 15, 7). W Liście do Galatów szczyci się św. Paweł, że widział Jakuba, brata Pańskiego (Ga 1, 19). Jakub miał jednak żal do Pawła, że od nawróconych Żydów nie żądał zachowania obrzezania i innych nakazów prawa Mojżeszowego. Był bowiem przekonany, że ono nadal obowiązuje Żydów (Ga 2, 1-6). Także Paweł miał żal do Jakuba, że wpływał na Piotra, aby ten nadal przestrzegał Prawa Mojżeszowego (Ga 2, 11-14). Mimo tych różnic Paweł nie wahał się nazwać Jakuba filarem Kościoła (Ga 2, 9).

 

Św. Jakub pozostawił list do wiernych Kościoła narodowości żydowskiej. Miał go napisać w latach
45-49. List napisany był pięknym językiem greckim, co wskazuje, że św. Jakub go dyktował, a pisał doskonały tłumacz stylista (posiadający dar języków). Na wstępie do Listu Apostoł przedstawia się i podaje tytuł, który go uprawnia do pisania, oraz podaje adresatów: "Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, śle pozdrowienie dwunastu pokoleniom w rozproszeniu" (Jk 1, 1-2). Na samym początku zachęca, aby wierni byli wobec pokus odważni. Pokusy rodzą się w samym człowieku. Z kolei jakby polemizował ze św. Pawłem, który w podkreśleniu konieczności wiary w Chrystusa mniej uwzględniał potrzebę dobrych uczynków. Jakub napomina, że wiara bez uczynków jest martwa (Jk 2, 26). Podkreśla następnie, że wśród chrześcijan nie powinno się wyróżniać bogatych, a gardzić ubogimi, bo wszyscy są równi wobec Pana Boga. Jakub w bardzo obrazowym słowie akcentuje zło, jakie może wyrządzić język ludzki. Św. Jakub kończy swój list różnymi przestrogami i zachętą.
O śmierci św. Jakuba Apostoła pisze m. innymi Józef Flawiusz, współczesny jemu historyk żydowski:

Za panowania Nerona w Judei zmarł gubernator rzymski Porcjusz Festus (62). Tegoż więc roku 62 został ukamienowany św. Jakub Młodszy. Historyk Hegezyp, który żył w czasach po Apostołach ok. roku 160, pisał w swoich Pamiętnikach, że podczas kamienowania pewien folusznik (rzemieślnik produkujący tkaniny) doskoczył do Jakuba i uderzył go w głowę pałką. Euzebiusz dodaje, że uprzednio strącono Jakuba ze szczytu świątyni.
Na skutek objawienia, jakie miał mieć św. Epifaniusz 1 grudnia 351 r. , i poszukiwań, które zarządził św. Cyryl, patriarcha Jerozolimy, relikwie św. Jakuba Mniejszego Apostoła miały zostać znalezione wraz z relikwiami Zachariasza i Symeona. Na miejscu odnalezienia ich szczątków postawiono niewielką świątynię. Za czasów cesarza Justyna II (565-578) przewieziono jego relikwie do Konstantynopola, do kościoła wystawionego ku jego czci. Jakub już za życia doznawał czci i to nie tylko wśród wyznawców Chrystusa  i wśród Żydów.  Józef Flawiusz przytacza, że arcykapłan Annasz został po zaledwie 3 miesiącach sprawowania funkcji arcykapłana 

zdymisjonowany przez Heroda Agryppę za morderstwo, jekiego dokonano na Jakubie, gdy do Heroda, i do namiestnika doszły skargi, że Annasz nadużył swoich praw. Historycy Hegezyp, Klemens Aleksandryjski i Euzebiusz potwierdzają, że Jakub cieszył się wśród Żydów wielkim poważaniem za  jego rozwagę i mądrość, nazywano go "Jakubem  Sprawiedliwym".
Wśród apokryfów, czyli pism przypisywanych św. Jakubowi, istnieje Ewangelia Jakuba, zwana także Protoewangelią Jakuba. Apokryf ten pochodzi z wieku II (co raczej potwierdza, że Jakub ich autorem nie był). Aokryf ten znali już: Klemens Aleksandryjski, św. Justyn i Orygenes. Protoewangelia Jakubowa zawiera wiele ciekawych szczegółów z życia Najświętszej Maryi Panny, którą pewnie przekazała pierwotna tradycja chrześcijańska. Apokryf ten jest cenny i bardzo ciekawy.

 

Św. Jakub jest patronem dekarzy.

W ikonografii św. Jakub przedstawiany jest w tunice i płaszczu, z mieczem oraz z księgą. Czasami jako biskup rytu wschodniego. Jego atrybutami są także: halabarda, kamienie, korona w rękach, torba podróżna, zwój.