Św. Tomasz Apostoł - patron dnia (3 lipiec)

Św. Tomaszowi Apostołowi poświęcone jest w Ewangelii łącznie
13 wierszy tekstów, natomiast w innych księgach Pisma Swiętego, jedynie Dzieje Apostolskie wspominają o nim tylko jeden raz.
Tomasz Apostoł, zwany też Didymos (tzn. bliźniak) a także "niewierny Tomasz", należał do grona Dwunastu Apostołów Chrystusa. Ewangelie wspominają go, kiedy mówi, iż jest gotów pójść z Jezusem na śmierć (J 11, 16, które wypowiedział w Wieczerniku podczas Ostatniej Wieczerzy (J 14, 5); osiem dni po zmartwychwstaniu, kiedy ze niedowierzaniem wkłada on rękę w bok Jezusa (J 20, 19-29); również nad Jeziorem Genezaret, gdy jest świadkiem cudownego połowu ryb po zmartwychwstaniu Pana Jezusa (J 21, 2). Mimo tak nikłej obecności św. Tomasza Apostoła na kartach Piśma Świętego, stwierdzić należy,  że mimo wszystko wyjątkowo mocno zainteresowana jest (była) nim tradycja chrześcijańska od początków młodego wówczas Kościoła. Pisze się o nim wielu, egzegetów w tym Euzebiusz z Cezarei, pierwszy historyk   Kościoła, jak też Rufin z Akwilei, czy św. Ambroży oraz św. Hieronim, a także św. Grzegorz z Nazjanzu, czy też św. Paulin z Noli. Według ich opisów św. Tomasz w swojej działalności apostolskiej, głosił Ewangelię najpierw Partom (tereny obecnego Iranu), by potem wyruszyć do Indii i tam głosić Ewangelię Chrystusową. Tam też poniósł św. Tomasz śmierć męczeńską w mieście Calamina
w 67 r. O tym wszystkim głoszą wyżej wspomniani autorzy.
Tak też podane jest w Martyrologium Rzymskim. Jako miejsce  pochówku św. Tomasza podawany jest Mailapur na przedmie-ściach dzisiejszego Madrasu. Jednak już w III wieku jego relikwie przeniesiono do Edessy, a później na wyspę Chios, 
by ostatecznie w roku 1258 przennieść je do Ortony w Italii.

 

O dużym zainteresowaniu nim niech świadczą liczne wczesnochrześcijańskie apokryfy np. : Historia Abgara, Apokalipsa Tomasza, Dzieje Tomasza i Ewangelia Tomasza. Pierwszy apokryf znany jest jedynie z relacji Euzebiusza (+ ok. 340). Apokalipsa św. Tomasza, zwana także Listem Pana naszego Jezusa Chrystusa do Tomasza lub Słowami Zbawiciela do Tomasza opisuje koniec świata. Najciekawszym z apokryfów jest Ewangelia św. Tomasza. Na treść jej składają się tzw. logia, czyli  słowa Chrystusa. Jest w niejtych zdań aż 114. Według Euzebiusza zbiór ten posiadać miał biskup
św. Papiasz (+ ok. 130), ba, miał on ponoć nawet napisać do nich komentarz. Część tych słów odkryto w roku 1897 i 1903 w Egipcie w Oxyrhynchos. Od "Tomaszowej ewangelii" należy odróżnić jeszcze jedną, zupełnie inną "ewangelię", także przypisywaną św. Tomaszowi, w której nakreśla on opis z życia dziecięcych lat Pana Jezusa. Ta "Tomaszowa ewangelia" jest zapewne źródłem średniowiecznych  legend o ptaszkach, klejonych z gliny i ożywianych przez Pana Jezusa podczas zabawy z rówieśnikami.

 

Bardzo interesujący i jakeż oryginalny jest ostatni z wyżej wymienionych  apokryfów - Dzieje Tomasza. Powstał on dopiero około V wieku. Opisane są w nim podróże św. Tomasza do Indii w roli architekta na zaproszenie tamtejszego króla Gondafora. Jednak św. Tomasz, zamiast budować pałac królewski gosił Ewangelię, a pieniądze które były przeznaczone na budowę pałacu św. Tomasz wydawał na ubogich. Na skutek nauk Tomasza i cudów gdziejących się za jego przyczyną, miał on nawrócić  na chrześcijaństwo króla z całą jego rodzina i dworem. Katolickie Indie do dziś czczą św. Tomasza jako swojego Apostoła. Św. Tomasz Apostoł  miał około 52 roku po Chrystusie  wylądować na zachodnim wybrzeżu Malabaru i tam założyćsiedem kościołów. Ponoć, kiedy wyprawy Portugalskie wylądowały w Mylapore około roku 1517 , miano im wtedy pokazać grób Apostoła. Pamięć o św. Tomaszu Apostole zachowali tamtejsi chrześcijanie nestoriańscy. To właśnie w Indiach jest najbardziej znane sanktuarium św. Tomasza Apostoła. ZWedług miejscowej tradycji najduje się ono na miejscu, gdzie św. Tomasz miał ponieść śmierć męczeńską. Miejsce to ma nadane różne nazwy: Calamina (najczęściej występuje), Thomas Mount (Góra Św. Tomasza), Madras, Maabar i Meliapore. Wszystkie te nazwy oznaczają jedną to samo miejsce czyli miejscowość: "Górę Św. Tomasza", położoną na jednym z obecnych przedmieść Madrasu.

 

Św. Tomasz jest patronem Indii i Portugalii oraz miast: Urbino, Parmy, Rygi, Zamościa; jest patronem: budowniczych, murarzy, cieśli, stolarzy, architektów, geodetów,  kamieniarzy, oraz teologów.

W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest do XIII w. na Zachodzie, do XVIII w. na Wschodzie jako młodzieniec, a w późniejszym okresie jako starszy mężczyzna w tunice i płaszczu. W prezentacji ikonograficznej powraca zwykle wątek "niewiernego" Tomasza. Atrybutami Świętego są: kątownica, kielich, księga, miecz, serce, włócznia, którą go przeszyto, zwój.