Święta Małgorzata Szkocka - patronka dnia (16.11)

Małgorzata urodziła się w 1046 roku na Węgrzech. Pochodziła z angielskiej książecej rodziny, jej rodzicami byli Edward Wygnaniec i Agata Bułgarska. Pierwsze lata spędziła na Węgrzech, ze względu na wygnanie jej rodziny przez duńskie rządy w Anglii. W 1057 roku powróciła do Anglii, gdzie królem został jej kuzyn, św. Edward Wyznawca. Do 1066 roku pozostawała na jego dworze. W tym roku musiała uciekać z kraju po objęciu władzy przez Wilgelma Zdobywcę. Wraz z matką i rodzeństwem trafiła na wybrzeża Szkocji, której władza zaoferował im gościnę.

W 1070 roku Małgorzata poślubiła Malcolma III, króla Szkotów. Miała z nim ośmioro dzieci, 6 synów i 2 córki. Była przykładną żoną i matką, sama wychowywała dzieci, co wówczas nie było zgodne ze zwyczajem. Wraz z pomocą bł. Lanfrancka, uczonego, starała się nawrócić swojego męża, który był poganinem. Uczyła go modlitwy i pokazywała czym jest miłosierdzie wobec ubogich. Jej zaangażowanie doprowadziło do kilku kościelnych reform i zwołania synodu, gdzie uporządkowano przepisy dotczące wiary i obrządku. Zleciła także odbudowanie opactwa na wyspie – Iona Abbey. Małgorzata stale pomagała ubogim, więźniom, głodnym i chorym; miała też często uczestniczyć w Mszach świętych wyprawianych o północy.

13 listopada 1093 roku podczas wojny poległ jej mąż Malcolm i syn Edward. Małgorzata sama wówczas ciężko chorowała. Do dziś można przeczytać opis jej ostatnich dni na ziemi: "Trzy dni później królowa, przeczuwając swoją śmierć, wysłuchała Mszy świętej, przyjęła Komunię, po czym poleciła przynieść relikwię Krzyża Świętego, znajdującą się w krucyfiksie wykonanym ze złota i kości słoniowej, i przyciskając ją do piersi, zaczęła recytować Psalm 51 zaczynający się od słów: «Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości, w ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość». W tym momencie wpadł do komnaty jej syn Edgar, aby powiadomić matkę o śmierci najbliższych, po czym władczyni, jeszcze mocniej przyciskając relikwię do siebie, wypowiedziała słowa: «Dzięki Ci, Panie, że zesłałeś na mnie ten cios w godzinie mej śmierci», i oddała ducha". Zmarła 16 listopada 1093 roku na zamku w Edynburgu, a pochowano ją w założonym przez nią opactwie w Dumfermline. W 1250 roku papież Innocenty IV zezwolił by czczono jej relikwie, co wówczas równało się z kanonizacją. Małgorzata jest patronką Szkocji, wielodzietnych rodzin, jak również w ogóle rodzin katolickich, królowych, a także uniwersytetu w Edynburgu ufundowanego w 1875 roku.

W ikonografii przedstawiana jest jako królowa z ewangeliarzem w ręku i czarnym krzyżem, czasami również z mężem Malcolmem, który stoi przed Świętą z mieczem przy boku. Niektóre wizerunki przedstawiają ją również jako monarchinię rozdającą jałmużnę ubogim.

 

Inni patroni dnia 16.11: