Św. Jan Chrzciciel - patron dnia (24.06)

 

 

 Imię Jan z hebrajskiego można przetłumaczyć na "Bóg jest łaskawy". Jan Chrzciciel jest synem kapłana Zachariasza i Elżbiety. (Łk 1, 5-80). Gdy jego ojciec, Zachariasz, okadzał ołtarz w świątyni, archanioł Gabriel zwiasotwał narodzenie Jana z wcześniej bezpłodnej Elżbiety. (Łk 1, 8-17). Na świat przyszedł sześć miesięcy przed narodzeniem Jezusa (Łk 1, 36), prawdopodobnie w Ain Karim leżącym w Judei, na zachód od Jerozolimy. Wskazywał na to Teodozjusz około 525 roku. Jan otrzymał swoje imię przy obrzezaniu, tak jak polecił anioł. Zachariasz wyśpiewał przez to kantyk, w którym sławi wypełnienie się obietnic mesjańskich i wita go jako proroka, który przed obliczem Pana będzie szedł i gotował mu drogę w sercach ludzkich (Łk 1, 68-79). Pieśń ta stanowi obecnie ważny element porannych modlitw Kościoła - Jutrzni. Jan spokrewniony jest z Jezusem poprzez swoją matkę, Elżbietę. (Łk 1, 36). Jak przekazuje w Ewangelii Św. Łukasz  "Dziecię rosło i umacniało się w duchu i przebywało na miejscach pustynnych aż do czasu ukazania się swego w Izraelu" (Łk 1, 80). Interpretacja tekstu wskazuje na to, że Jan pędził żywot anachorety, pustelnika, sam lub w towarzystwie innych, po śmierci rodziców.  Mógł wtedy spotkać się z esseńczykami, którzy swoją wspólnotę mieli w Qumran nad Morzem Martwym. Zaczął publicznie występować publicznie i nauczać w wieku 30 lat, jak przykazywało prawo. Nauczał nad Jordanem, nad brodem w pobliżu Jerycha, a także w innych miejscach, np. Betanii (J 1, 28), Enon (Ainon) w pobliżu Salim (J 3, 23). Odbywało się to w 30 roku naszej ery, gdy panował cesarz Tyberiusz (Łk 3, 1).

Zwracał on uwagę na to, jako herold Mesjasza, że nie wystarczy przynależność do potomstwa Abrahama, ale trzeba czynić owoce pokuty, trzeba wewnętrznego przeobrażenia. Udzialał on chrztu poktu na znak skruchy i gotowości zmiany życia. (Łk 3, 7-14; Mt 3, 7-10; Mk 1, 8). Garnęła się do niego "Jerozolima i cała Judea, i wszelka kraina wokół Jordanu" (Mt 3, 5; Mk 1, 5). Jana pytano, czy to on nie jest przepowiadanym Mesjaszem.  Stanowczo odpowiadał: "Ten, który idzie za mną, mocniejszy jest ode mnie: ja nie jestem godzien nosić Mu sandałów" (Mt 3, 11). Jan na prośbę Chrystusa, który przybył nad Jordan, udzielił Mu chrztu. Mówił o Jezusie, którego otem niejeden raz  nad Jordanem: "Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata" (J 1, 29. 36). Jego dotychaczasowi uczniowie, Jan i Andrzej, na skutek tego wyznania, zjawili się przy Chrystusie (J 1, 37-40). Starszyzna zwracała uwagę na to, co robił Jan, ale bali się wystąpić przeciw niemu, przyjęli więc wyczekującą postawę. (J 1, 19; Mt 3, 7). Janem zainteresował się także władca Galilei, Herod II Antypas (+ 40), syn Heroda I Wielkiego, ten, który nakazał wymordować dzieci w Betlejem. Zapraszał on Jana do Macherontu, swojego zamku, jednak pożałował tego słysząc:  "Nie wolno ci mieć żony twego brata" (Mk 6, 18). Rozgniewany król nakazał Jana aresztować. Pijany Herod podczas uczty, którą wydał w dniu swoich urodzin, przysiągł dać córce Herodiady, Salome, wszystko, czegokolwiek zażąda. Ta, razem ze swoją matką, zażądała głowy Jana. Król nakazał katowi ściąć Jana i przynieść jego głowę na misie (Mt 14, 1-12). Jan w czasie swej śmierci miał około trzydziestu lat.

 

Jezus mówił o Janie tak, jak żaden człowiek nie doświadczył: "Coście wyszli oglądać na pustyni? (...) Proroka zobaczyć? Tak, powiadam wam, nawet więcej niż proroka. On jest tym, o którym napisano: Oto ja posyłam mego wysłańca przed Tobą, aby Ci przygotował drogę. Zaprawdę powiadam wam: Między narodzonymi z niewiast nie powstał większy od Jana Chrzciciela" (Mt 11, 7-11; Łk 7, 24-27).

Urodziny Jana Chrzcicela obchodzone są jako jedynego spośród świętych. U innych świętych obchodzimy jako ich święto dzień śmierci - inaczej dzień ich narodzin dla nieba. 29 sierpnia w kalendarzu liturgicznym znajduje się także wspomnienie męczeńskiej śmierci św. Jana Chrzciciela.
Jana Chrzciciela cechuje jego świętość, życie pełne ascezy i pokuty, siła charakteru, bezkompromisowość. Jako pierwszy w całym Kościele był czczony. Katedra papieża, bazylika św. Jana na Lateranie jest jemu dedykowana. Jan Chrzciciel jest patronem Austrii, Francji, Holandii, Malty, Niemiec, Prowansji, Węgier; Akwitanii, Aragonii; archidiecezji warszawskiej i wrocławskiej; Amiens, Awinionu, Bonn, Florencji, Frankfurtu nad Menem, Kolonii, Lipska, Lyonu, Neapolu, Norymbergi, Nysy, Wiednia, Wrocławia; patronuje wielu zakonom, m. in. joannitów (Kawalerów Maltańskich), mnichów, dziewic, pasterzy i stad, kowali,  krawców, kuśnierzy, rymarzy; abstynentów, niezamężnych matek, skazanych na śmierć.  

Jest orędownikiem podczas  gradobicia i w epilepsji. 

 

W ikonografii św. Jan przedstawiany jest jako dziecko, młodzieniec lub mąż ascetyczny, ubrany w skórę zwierzęcą albo płaszcz z sierści wielbłąda. Jego atrybutami są: Baranek Boży, baranek na ramieniu, na księdze lub u stóp, baranek z kielichem, chłopiec bawiący się z barankiem, głowa na misie, krzyż. W tradycji wschodniej, zwłaszcza w ikonach, ukazywany jest jako zwiastun ze skrzydłami.